Şənbə, 18 yanvar 2025, 07:46:37  
   İnsanın tərk etdiklərini... ANA TƏBİƏT BAĞRINA BASIR... .....                     Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı ÖNƏMLİ GƏLİŞMƏ: .....                     "Mixail Qorbaçovun hələ də Nobel Sülh Mükafatı laureatı adını daşıması..." .....                     Rubiodan nə gözləyək? .....                     `Orbita` MTK vətəndaşlarla arasına `BLOK` qoyub .....                     Trampdan İrəvana qarşı gözlənilməz addım: Paşinyan narazıdır .....                     Hökumə Əliyevanın atasına qarşı törədilən kibercinayətkarlıqla bağlı cinayət işi açılıb .....                     SAXTA PLASTİK CƏRRAH İŞİ: O da hədəfə çevrildi... .....                     “Azercell” bu tarif paketlərinin adını dəyişdirib bahalaşdırır .....                     Azərbaycan və Gürcüstanın həyata keçirdiyi neft-qaz layihələri bu gün bir çox ölkələrin enerji təhlükəsizliyinin əsasını təşkil edir .....                     Azərbaycanda meymunçiçəyinə yoluxma halı aşkarlandı .....                     Ağcabədidə mal kəsən “Qubadoğlu” MMC-nin Salyan Psixiatriya Xəstəxanasına 800 min manata satdığı nədir .....                     "Suraxanı Maşınqayırma Zavodu" yenidən təşkil olunub .....                     Bakıda dostların KÜTLƏVİ DAVASI: .....                     Azərbaycan və gürcü xalqları əsrlər boyu dostluq, mehriban qonşuluq və qardaşlıq şəraitində yaşayıblar .....                     QOCA KÖPƏYİN SON HƏMLƏSİ... .....                     Hökumə Əliyevanın ailəsi dələduzların qurbanı oldu: 80 min manat oğurlandı .....                     ABŞ ''rəngli inqilab''lardan İMTİNA EDİR: Qafqazı nə gözləyir? .....                     Trampın andiçmə mərasiminin yerinin dəyişdirilməsi məmurları çaş-baş salıb .....                     Hərbi vəzifəlilər ilə keçirilən təlim toplanışı davam edir .....                     Bu üç ölkənin münasibəti Qafqazın taleyində mühümdür... .....                     AQTA bu şirkətdən yenə ofis icarəyə götürdü .....                     "Balakhani Operating Company LTD" UĞRUNDA SAVAŞ BAŞLAYIB? .....                     Aktrisa 20 yanvarda ölən oğlundan danışdı: .....                     Vardanyandan Nelson Mandela “düzəltmək” istəyirlər .....                     AMEA-nın təhlükə saçan `ÖLMƏZ KAŞŞEY`i... .....                     Bakıda “Əsrin məhkəməsi” başladı: Düşmənə “fakt” verməyin! .....                     Bakıya qarşı Zəngəzur təxribatı: Erməniləri təşvişə salan xəbər yayıldı .....                     Saatlıda narkotik vasitələrin satışı ilə məşğul olmaqda təqsirləndirilən iki nəfər həbs edilib .....                     Rauf Alməmmədovdan Prezidentə ŞİKAYƏT OLUNDU .....                     Naxçıvanda türkiyəlilərə `QARDAŞ` XİDMƏTİ? .....                     Seçkilərdə müşahidəçi olmaq istəyənlər üçün son gün .....                     Əgər Bakı, Tiflis, İrəvan birgə hərəkət etməsə... .....                     Prosesin uzanması Ermənistan üçün itkidir .....                     Avtobuslarda şagirdlər üçün güzəşt tətbiq oluna bilər... .....                     ABŞ - Ermənistan sazişinin ömrü uzun çəkməz .....                     Əyalət mollasının KÖLƏ TƏFƏKKÜRÜ .....                     Kəngərlinin icra başçısının QIŞ TƏDARÜKÜ .....                     İkinci mərhələ başladı: 3 kəndimiz geri qaytarılır! .....                     AZƏRİQAZ-dan Qaziyə 1600 manatlıq CƏZA: '80 manat veteran pulu alıram...' .....                 

İranla bağlı plan dəyişdi: Hücum olmayacaq, amma... – Qum hədəfdə
Tarix: 7-02-2024, 09:53 | Çap et
İranla bağlı plan dəyişdi: Hücum olmayacaq, amma...
Politoloq Vüqar Zifəroğlu Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Onunla müsahibəni təqdim edirik.

- ABŞ-nin İordaniyadakı hərbi bazasına hücumdan sonra İrana adekvat cavabın veriləcəyi gözlənilirdi. Hətta ABŞ Prezidenti Co Bayden və müdafiə naziri Lloyd Ostin açıq formada Tehranı hədələmişdi. Amma zaman keçdikcə daha ehtiyatlı bəyanatlar verilməyə başladı. Baş verənlərin izahı necədir?

- Hücumdan sonra “ABŞ-İran müharibəsi başlayır” kimi şərhlər gəlməyə başladı. Mən isə ilk gündən deyirəm ki, heç bir müharibə olmayacaq, olsa da, lokal xarakterli əməliyyatlar olacaq. Bundan çoxunu gözləməyə dəyməz, məsələ bu qədər aydındır.

Əslində belə də olacağı gözlənilirdi. ABŞ və İranın yüksək vəzifələri rəsmilərinin açıqlamalarında da, birbaşa toqquşmadan yayınmağa dair mesajlar vardı. Bunu hər iki ölkənin prezidentləri də bildirdilər. İran və ABŞ birbaşa qarşıdurmanın hansı nəticələrə gətirib çıxaracağını yaxşı anlayır.

Bu, təkcə ABŞ-İran yox, bütün bölgə baxımından çox dəhşətli mənzərə ortaya çıxarardı. Buna görə də, tərəflər müharibədən yayınacaqlar. Ümumiyyətlə, Yaxın Şərqdə müharibələrin modeli dəyişib, xüsusən də 1970-80-ci illərdən sonra.

Əvvəllər bölgədə ölkələrin bir-birləri ilə müharibələrinin və kənar qüvvələrin buna dəstəklərinin şahidi olurduqsa, 70-ci illərin sonları – 80-ci illərin əvvəllərində bu proseslər proksi qüvvələr vasitəsilə həyata keçirilməyə başladı. Nəticədə bir sıra hərəkatlar yarandı. Məsələn, bu gün Qəzzada İsraillə savaşan HƏMAS 80-ci illərdə yaradılıb. Eləcə də bu gün qardaş Türkiyəni təhdid edən separatçı-terrorçu təşkilatlar... Həmin təşkilatlar da 70-ci illərin sonu – 80-ci illərin əvvəllərində yaradılıb.

Proksi savaşları radikal dini hərəkatların yaranmasına da təkan verdi. Bunu Əfqanıstan, Suriya, İraq və digər ərəb ölkələrində görə bilərik. Yəni Yaxın Şərqdə savaşların modeli dəyişdi, bu gün də bölgədə savaşlar proksi qüvvələr vasitəsilə aparılır. Əlbəttə, İordaniyadakı hücum da İranın proksi qüvvələri vasitəsilə həyata keçirilib. Amerika da məhz İrana ayrı-ayrı məntəqələrdəki proksi qüvvələrinə zərbələr endirməklə cavab verəcək. Yaxud bu cavab ABŞ-nin özünün proksi qüvvələri vasitəsilə ola bilər. Ssenari bu formada gedəcək. Belə prosesləri əvvəllər də görmüşük.

Əvvəlcə ABŞ, ardınca da İran Vyana müqaviləsindən çıxdıqdan sonra Qərb koalisiyasından Tehrana dörd istiqamətdən həmlələr edilməyə başladı. Bu həmlələrdən biri İranın “Ərəb baharı”ndan sonra öz ətrafında formalaşdırdığı “şiə hilalı”nın zəncirlərini qırmaq idi. Bunun da əsas yolu İranın həmin ölkələrdəki proksi qüvvələrini zəiflətmək, həmçinin Tehranın özünü bu ölkələrdən sıxışdırıb çıxarmaqdır.

Son iki ildə Suriya və İraqda gedən proseslər bundan xəbər verir. Livanla bağlı məsələni də qeyd etmək olar. Yəni proses gedir. Bəli, İordaniyadakı son gəlişmədən sonra proses daha açıq müstəviyə daşındı. Qərb mediasında bu olayın böyük piarı aparıldı, bundan sonra açıq zərbələr başladı. Buna təkan verən də, Qırmızı dənizdəki gəlişmələr oldu.

Son bir ayda Qırmızı dənizdən gedən proseslər çox ciddi gəlişmədir. Ərəb ölkələrinin orada baş verənlərə münasibəti ayrı bir təhlil mövzusudur. Bu proses Qırmızı dənizdə logistikanı dondurub, bu, ciddi iqtisadi itkilər deməkdir. Bu fonda da, belə bir addım atılmalı idi, İordaniyada bir olay baş verdi, ardınca da ABŞ həmlələrini etməyə başladı.

Ehtimal etmək olar ki, proses Qırmızı dəniz və Qəzzadakı hadisələr fonunda davam edəcək. Yəni İranın proksi qüvvələrinə qarşı müəyyən əməliyyatlar olacaq. Amma İran-ABŞ müharibəsi olmayacaq. ABŞ-nin İranı bombardman etməyə başlayacağını gözləməyə dəyməz, ən azı yaxın gələcəkdə belə bir gəlişmə gözləmirəm.

- ABŞ və İran arasında baş verənlər danışılmış prosesdirmi? Hər iki tərəfin diqqəti əsas məsələlərdən yayındıran həmlələri bu təəssüratı yaradır, sanki bir-birlərindən göründükləri qədər də narahat deyillər.

- Məsələnin o dərəcədə olduğunu düşünmürəm. Belə fərqli fikirlər həmişə olur. Məsələ budur ki, İran və ABŞ bir-birlərinin gedişlərini çox məharətlə oxuya, gərginliyi hansısa formada öz xeyirlərinə çevirə bilirlər. Bunu dəfələrlə görmüşük. Məsələn, həm ABŞ, həm də İran “Ərəb baharı” prosesindən öz xeyirləri üçün yararlanmışdı. Eləcə də Suriyadakı hadisələr...

Amma bu o demək deyil ki, öz aralarında razılaşdırılmış addımlar atırlar. Bir-birlərini oxuya bildikləri üçün addımlarını atarkən, qarşı tərəfin buna təpkilərinin necə olacağını da nəzərə alırlar.

ABŞ-nin Tehrandakı səfirliyində baş verən girov böhranından sonra Vaşinqtonla İran arasındakı gərginlik yalnız diplomatik və iqtisadi müstəvidə gedir. İndiyədək ABŞ və İran arasında hərbi müstəvidə gərginliyinin şahidi olmuşuqmu? Yox! Proksi qüvvələr arasında müəyyən toqquşmalar olub, bu yöndə lokal əməliyyatlar keçirilib, amma iki ölkə heç vaxt üz-üzə gəlməyib.

Yenə deyirəm: bu, o demək deyil ki, tərflər arasındakı gərginlik danışılmış və ya razılaşdırılmış prosesdir. Bu nəzəriyyəyə inanmıram. Sadəcə İran və ABŞ bir-birini yaxşı tanıyır və biri-birlərinə qarşı atdıqları addımlardan maksimum yararlanmağa çalışırlar.

- Bölgədəki proksi qüvvələrinin vurulması İrana necə təsir göstərə bilər?

- İran “Ərəb baharı”ndan sonra öz ətrafındakı bəzi bölgələrə nəzarəti məhz proksi qüvvələri vasitəsilə əldə edib. İndi bu proksi qüvvələrin hədəfə alınmasında məqsəd İranı bu bölgələrdən sıxışdırıb çıxarmaqdır. Eyni zamanda, Yaxın Şərqdə İrana müxalif olan şiə qüvvələrinin formalaşdırılmasına cəhdlər var. Bunu İraqda Müqtəda əs-Sədrin timsalında gördük. Söhbət Nəcəf-Qum mübahisəsinin genişləndirilməsindən gedir. Amerika bu kimi məqamlardan faydalanmaq niyyətindədir. Əlbəttə, proksi qüvvələrinə qarşı sistemli və ardıcıl həmlələlər olarsa, bu, İran üçün təhdidlər formalaşdıra bilər. Yəni İranın bölgədən çıxması baxımından...

Bəs bu olacaqmı? Buna indi cavab vermək çətindir, zamanla bəlli olacaq. Çünki bu polemika artıq səngiyib, bunu əvvvəldə qeyd etmişdik. Durum yumşalmasa da, ən azı daha ehtiyatlı bəyanatlar verilir. Bir sözlə, proksi qüvvələrə qarşı sistemli addımların atılıb-atılmayacağı zamana bağlı məsələdir.










 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
Yox
Bu yolda Rusiyanın ağzı ovulacaq

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
İnsanın tərk etdiklərini... ANA TƏBİƏT BAĞRINA BASIR... - FOTOSESSİYA
Bu gün, 11:33
Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı ÖNƏMLİ GƏLİŞMƏ: - İrəvanın məqsədi BƏLLİ OLDU!
Bu gün, 11:25
"Mixail Qorbaçovun hələ də Nobel Sülh Mükafatı laureatı adını daşıması..." - Bakıdan MÜRACİƏT
Bu gün, 11:14
Rubiodan nə gözləyək? - Elxan Şahinoğlu ŞƏRH EDİR
Bu gün, 11:12
`Orbita` MTK vətəndaşlarla arasına `BLOK` qoyub - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 11:07
Trampdan İrəvana qarşı gözlənilməz addım: Paşinyan narazıdır - “Hraparak”
Bu gün, 11:04
Hökumə Əliyevanın atasına qarşı törədilən kibercinayətkarlıqla bağlı cinayət işi açılıb - DİN-dən AÇIQLAMA
Bu gün, 11:00
SAXTA PLASTİK CƏRRAH İŞİ: O da hədəfə çevrildi... - Cavid Qurbanovun qohumu imiş...
Bu gün, 10:55
“Azercell” bu tarif paketlərinin adını dəyişdirib bahalaşdırır - SİYAHI
Bu gün, 10:51
Azərbaycan və Gürcüstanın həyata keçirdiyi neft-qaz layihələri bu gün bir çox ölkələrin enerji təhlükəsizliyinin əsasını təşkil edir - MƏQALƏ
Bu gün, 10:48
Azərbaycanda meymunçiçəyinə yoluxma halı aşkarlandı - BİRGƏ AÇIQLAMA
Bu gün, 10:43
Ağcabədidə mal kəsən “Qubadoğlu” MMC-nin Salyan Psixiatriya Xəstəxanasına 800 min manata satdığı nədir - İcazə verin şübhələnək...
Bu gün, 10:42
"Suraxanı Maşınqayırma Zavodu" yenidən təşkil olunub
Bu gün, 10:35
Bakıda dostların KÜTLƏVİ DAVASI: - ekspertlər məhkəməyə çağırıldı
Bu gün, 10:32
Azərbaycan və gürcü xalqları əsrlər boyu dostluq, mehriban qonşuluq və qardaşlıq şəraitində yaşayıblar - İsrafil Kərimovun yazısı
Bu gün, 10:28
QOCA KÖPƏYİN SON HƏMLƏSİ... - Tramp NƏ EDƏCƏK?
Bu gün, 10:25
Hökumə Əliyevanın ailəsi dələduzların qurbanı oldu: 80 min manat oğurlandı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:21
ABŞ ''rəngli inqilab''lardan İMTİNA EDİR: Qafqazı nə gözləyir? - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 10:19
Trampın andiçmə mərasiminin yerinin dəyişdirilməsi məmurları çaş-baş salıb - "Washington Post"
Bu gün, 10:16
Hərbi vəzifəlilər ilə keçirilən təlim toplanışı davam edir - VİDEO
Bu gün, 10:02
Bu üç ölkənin münasibəti Qafqazın taleyində mühümdür... - ŞƏRH
Bu gün, 09:56
AQTA bu şirkətdən yenə ofis icarəyə götürdü – Hər ay 116 min ödəyəcək
Bu gün, 09:54
"Balakhani Operating Company LTD" UĞRUNDA SAVAŞ BAŞLAYIB? - Keçmiş prezident məhkəməyə üz tutub...
Bu gün, 09:48
Aktrisa 20 yanvarda ölən oğlundan danışdı: - “Güllə ürəyindən dəymişdi...”
Bu gün, 09:43
Vardanyandan Nelson Mandela “düzəltmək” istəyirlər - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Bu gün, 09:41
AMEA-nın təhlükə saçan `ÖLMƏZ KAŞŞEY`i... - "Nə qədər vəzifələrini alsalar da, qurtarmır..."
Bu gün, 09:39
Bakıda “Əsrin məhkəməsi” başladı: Düşmənə “fakt” verməyin! - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 09:34
Bakıya qarşı Zəngəzur təxribatı: Erməniləri təşvişə salan xəbər yayıldı - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 09:32
Saatlıda narkotik vasitələrin satışı ilə məşğul olmaqda təqsirləndirilən iki nəfər həbs edilib
Bu gün, 09:27
Rauf Alməmmədovdan Prezidentə ŞİKAYƏT OLUNDU - "Siyəzənnfet"i LƏĞV ETMƏK İSTƏYİR?
Bu gün, 09:26
Naxçıvanda türkiyəlilərə `QARDAŞ` XİDMƏTİ? - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 09:17
Seçkilərdə müşahidəçi olmaq istəyənlər üçün son gün - DİQQƏT
Bu gün, 09:01
Əgər Bakı, Tiflis, İrəvan birgə hərəkət etməsə... - ŞƏRH
Bu gün, 08:59
Prosesin uzanması Ermənistan üçün itkidir - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 08:44
Avtobuslarda şagirdlər üçün güzəşt tətbiq oluna bilər... - AKTUAL
Bu gün, 08:42
ABŞ - Ermənistan sazişinin ömrü uzun çəkməz - GÖZLƏNTİ
Bu gün, 08:41
Əyalət mollasının KÖLƏ TƏFƏKKÜRÜ - VİDEO-ARAŞDIRMA
Bu gün, 08:35
Kəngərlinin icra başçısının QIŞ TƏDARÜKÜ - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 08:19
İkinci mərhələ başladı: 3 kəndimiz geri qaytarılır! - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 07:12
AZƏRİQAZ-dan Qaziyə 1600 manatlıq CƏZA: '80 manat veteran pulu alıram...' - NECƏ ÖDƏSİN?
Bu gün, 06:46
AZƏRİQAZ-dan Qaziyə 1600 manatlıq CƏZA: '80 manat veteran pulu alıram...' - NECƏ ÖDƏSİN?
Bu gün, 06:44
Yaradanquliyevanın dövlətə borcu var imiş... - FOTO
Bu gün, 06:28
"Telefonlar dərs zamanı qadağan olunsa da..."
Bu gün, 06:24
Azərbaycanın “məcburetmə əməliyyatı” – Ermənistan geri çəkildi
Bu gün, 06:21
Saziş Cənubi Qafqazda mövcud güc dinamikasını dəyişir - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 00:07
Kövrək anlaşma: İsrail-HƏMAS razılaşması müharibəni bitirəcək? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 00:03
“Bayden “TikTok”un taleyini həll etmək hüququnu Trampa verir” – AP
Bu gün, 00:00
Yeni virus öldürücüdür? - İddialara infeksionistdən CAVAB
Dünən, 22:42
ABŞ hərbçiləri Ermənistan tərəfində vuruşacaq? - Sülh müqaviləsi gündəmdən çıxır
Dünən, 22:38
İxtisarlarla bağlı məlumat doğru deyil - MÜTDA
Dünən, 22:14
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : dia-az@mail.ru
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru