Zəngəzur dəhlizi açılsa nələr baş verəcək? - İNCƏLƏMƏ
Son illər yerli və xarici mediada Zəngəzur dəhlizinin açılması zərurətindən, onun verəcəyi dividentlərdən bəhs edilir. Zəngəzur dəhlizinin Azərbaycan, Çin, Orta Asiya, Rusiya, Türkiyə hətta ABŞ və Avropa üçün böyük mahiyyətinin olduğuna diqqət çəkilir. Bu dəhliz açıldıqdan sonra hansı proseslərin baş verəcəyi isə maraq doğurur. Bir çox ekspertlər hesab edir ki, sözügedən yolun açılması kommunikasiyaların bərpasına səbəb olacaq və bu da öz növbəsində bir çox problemlərin qaydaya düşməsi ilə nəticələnəcək.
Bu, yalnız yüklərin daşınacağı bir koridor rolunu oynayacaq? Yoxsa geopolitik “yüklərin”, qlobal gərginliyin azaldılmasına xidmət göstərək?
Globalinfo.az-a danışan Milli Məclisin deputatı Hikmət Babaoğlu deyib ki, Zəngəzur tarixi-təbii dəhlizdir:
“Tarixən həmişə bu yol üzərindən yükdaşımalarının hərəkəti həyata keçirilib. Bu gün Zəngəzur dəhlizi kimi istifadə etdiyimiz terminin coğrafiyasına diqqət etsək görərik ki, yol üzərində tarixi körpülər, karvansaralar, yük daşıması üçün quraşdırılmış məntəqələr hətta Səfəvilər, Atabəylər və ondan sonrakı dövrlərdə Zəngəzur dəhlizi üzərindən poçt məntəqələri də olub. Tarixi-təbii funksiyasını, Orta və Ön Asiya arasında körpü rolunu oyanadığını, türk dünyasını birləşdirən dəhliz olduğunu nəzərə alaraq 1921-ci ildə Zəngəzuru iki yerə böldülər. Qərbi Zəngəzuru Rusiya Sovet Kommunist Bolşeviklər partiyası Azərbaycandan qoparıb ermənilərə verdi. Zəngəzur dəhlizi burada siyasiləşdi. Sovet imperiyası qurulanda onun siyasi məqsədləri vardı. Özünə tarixən rəqib hesab etdiyi ölkələrin ərazilərini strateji nöqtələrdən parçalayaraq onları zəiflədirdi. Sovet hökuməti sonrakı mərhələdə Dərələyəz mahalını da parçalayaraq Şərurdan ayırdı. Ardınca 1948-53-cü illərdə Qərbi azərbaycanlıların deportasiyası baş tutdu. Göründüyü kimi, Sovet imperiyası əsl imperiya kimi davranırdı. Ən böyük soyqırım və zülmü də məhz həmin dövrdə türk xalqları yaşadılar”.
Deputatın sözlərinə görə, regionun son 300 illik tarixi rus-türk müharibələri ilə zəngindir:
“Ruslar Krımda osmanlılarla savaşırdısa, Orta Asiyada qazaxlarla, özbəklərlə, Qafqazda azərbaycanlılarla, tatarlarla və s. savaşırdı. Yəni bu rəqabət fonunda Rusiya hesab etdi ki, əlinə tarixi fürsət keçib və Zəngəzur dəhlizini qoparıb oranı bağlamaqla türk dünyasını zəiflətmək olar.
Hazırda da məsələyə bu kontekstdən baxan güc mərkəzləri var. Məsələn, İran və Fransanı bu siyahıya daxil edə bilərik. Amma Azərbaycanın məqsədi iqtisadidir. Türk Dövlətləri Təşkilatları arasında quru yolunun təmin olunması üçün bu lazımdır. O iqtisadi layihədir. Azərbaycan Zəngəzur dəhlizinə iqtisadi, kommunikasiya vasitəsi kimi baxdığına görə, “3+3″formatını təklif edir. Azərbaycanı özünə rəqib görənləri tərəfdaşlığa dəvət edir.
Dünya liberallaşdıqca, dövlətlər arasında qarşılıqlı asılılıq artdıqca, inteqrasiya sürətləndikcə, bu cür kommunikasiyalara siyasi məzmun vermək lazım deyil. İnkişaf və sivilizasiyanın məntiqi hazırkı mərhələdə diqtə edir ki, kommunikasiyalar açılmalıdır. XXI əsrdə orta əsr təfəkkürü ilə yaşamaq mümkün deyil. Bunu Ermənistan və İran da yaxşı anlamalıdır. Ərazisinin böyük hissəsi türklərdən ibarət olan İran Zəngəzur dəhlizinin ölkəyə böyük töhfə verəcəyini görmür. Çünki bu yol fars şovinist rejiminin maraqlarına ziddir”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Arvadının fotosunu yayıb pul tələb ETDİLƏR: - Azərbaycanda film kimi OLAY
Bu gün, 13:07 |
|
|
|
| • Seyran Ohanyana 2008-ci il 1 mart iğtişaşları ilə bağlı yeni ittiham irəli sürülüb - KİV
Bu gün, 13:05 |
|
|
|
| • Aİ-nin öz ordusuna ehtiyacı yoxdur, biz NATO-nu təkrarlamamalıyıq - Kallas
Bu gün, 13:03 |
|
|
|
| • DGK-nın idarə rəislərinin də külli miqdarda borcu var - DETALLAR
Bu gün, 12:55 |
|
|
|
| • "Balalarımız təcrübə dovşanı deyil..." - ETİRAZ
Bu gün, 12:52 |
|
|
|
| • ABŞ Ermənistanda İrana qarşı kəşfiyyat məlumatları toplayır - Arsen Xaratyan
Bu gün, 12:49 |
|
|
|
| • “Rektor əvəzi müəllimləri və tələbələri aldadıb…” - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 12:44 |
|
|
|
| • "Qadın kimi xoşbəxt deyiləm, heç vaxt da xoşbəxt olmamışam"
Bu gün, 12:38 |
|
|
|
| • "Qarabağ"da ən bahalı futbolçu kimdir? - SİYAHI
Bu gün, 12:37 |
|
|
|
| • Qaradağın rəisi Suraxanıya təyinat aldı - ƏMR
Bu gün, 12:36 |
|
|
|
| • Qazaxın 3 kəndi təhvil verilir: Artıq tərəflər bəyanat imzalayıblar - AÇIQLAMA
Bu gün, 12:34 |
|
|
|
| • Böyük islahatın anonsu verildi: Ana Qanun dəyişir, İH-lər ləğv edilir... - Görünəni odur ki...
Bu gün, 12:31 |
|
|
|
| • “Ferrum Kapital”ın departamentinin rəhbəri vəzifəsindən azad edilib
Bu gün, 12:28 |
|
|
|
| • Məhkəmə Əsabil Qasımova məxsus olduğu bildirilən şirkəti niyə cərimələyib? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:26 |
|
|
|
| • Tramp məzənnə fırtınası yaradarsa, manatı hansı aqibət gözləyir? - “Onun belə bir planı var”
Bu gün, 12:18 |
|
|
|
| • "Qazprom" rəhbərinin bahalı saat kolleksiyası necə talan edildi? - ŞOK TƏFƏRRÜATLAR
Bu gün, 12:15 |
|
|
|
| • Biz o terrorçunun edamını istəyirik - TƏLƏB!
Bu gün, 12:05 |
|
|
|
| • Alimi ehtiyac içində olan AMEA-da növbəti PULSİLMƏ... - aKOMEDİK ÇAX-ÇUX...
Bu gün, 12:01 |
|
|
|
| • Zelenski Trampla görüşə razı deyil - "Bloomberg"
Bu gün, 11:40 |
|
|
|
| • İran niyə Azərbaycanla yaxınlaşmaq istəyir? – Kursu dəyişdirən səbəb
Bu gün, 11:38 |
|
|
|
| • 36 kiloqram narkotik vasitə aşkarlanıb - FOTO, VİDEO
Bu gün, 11:35 |
|
|
|
| • Tanınmış aktyorun gənc oğlu dünyasını dəyişdi
Bu gün, 11:32 |
|
|
|
| • Azərbaycanda 61 mln. manat kapitalla BOKT yaradıldı, rəhbəri təyin edildi
Bu gün, 11:30 |
|
|
|
| • Şəmsi Səmədzadə azadlığa buraxılıb - İŞ OLAN YERDƏ PROBLEMLƏR DƏ OLUR
Bu gün, 11:27 |
|
|
|
| • Bank “BTB” ASC-də Satışlar departamentinə RƏHBƏR TƏYİN OLUB - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 11:24 |
|
|
|
| • Xırdalan məktəbi `AD ÇIXARIBMIŞ`... - TOTAL NARAZILIQ...
Bu gün, 11:17 |
|
|
|
| • Gözəl qızlarla əlbir olub oğlanları tora salan azərbaycanlı sahibkar TUTULDU - VİDEO
Bu gün, 11:01 |
|
|
|
| • Paşinyan hakimiyyəti ölkəni Rusiyadan asılı hala SALIB – “Past”
Bu gün, 10:54 |
|
|
|
| • Dövlət Komitəsinin bu qədər `ACİZ` qaldığı olmamışdı... - İcazə verin şübhələnək...
Bu gün, 10:52 |
|
|
|
| • Bu dəfə onlardan biri GÖRƏVDƏN ALINACAQ... - SİYAHI
Bu gün, 10:46 |
|
|
|
| • Vuçiç Trampın “100 gün” planına şübhə ilə yanaşır
Bu gün, 10:36 |
|
|
|
| • Ekstrasensdən qorxunc proqnoz: - Sabah dəhşətli olacaq!
Bu gün, 10:32 |
|
|
|
| • Ermənistan-Azərbaycan sərhədində son durum: - “Başladılar”
Bu gün, 10:30 |
|
|
|
| • Qiymətlər o qədər də qalxmayıbsa, niyə daha çox görünür? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 10:28 |
|
|
|
| • Mərkəzi Bank daha bir “exchange”ə lisenziya verib
Bu gün, 10:25 |
|
|
|
| • “USAİD-in Azərbaycanda fəaliyyəti dayandırılmalıdır” - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 10:19 |
|
|
|
| • "Veysəloğlu" daha 35 nəfər qazi əməkdaşını psixoloji yardıma cəlb etdi - FOTO
Bu gün, 10:10 |
|
|
|
| • Naxçıvan Sukanalizasiya İdarəsinə yeni rəis təyin olunub - ƏMR
Bu gün, 10:06 |
|
|
|
| • Əyalət mollasının XƏYALƏT İDEYASI... - VİDEO-ARAŞDIRMA
Bu gün, 10:05 |
|
|
|
| • Deputatlar nə fikirləşir, hara baxırlar? - REPL
Bu gün, 09:55 |
|
|
|
| • “Adını sənətkar qoyub, sənətdən başqa hər şeylə məşğul olanlar...”
Bu gün, 09:44 |
|
|
|
| • “Xumar Qədimova klipimi yutubdan sildirdi” - VİDEO
Bu gün, 09:42 |
|
|
|
| • Muxtar Babayev ölkəmizin qlobal ekoloji siyasətini necə axsadır... - Onun adı təsadüfən hədəf kimi seçilməmişdi...
Bu gün, 09:37 |
|
|
|
| • MSK-da bələdiyyə seçkiləri ilə bağlı veb-kameralara texniki nəzarət mərkəzinə baxış keçirilib
Bu gün, 09:29 |
|
|
|
| • Tramp dövrünün reallıqları İrəvanın da dizlərini əyəcək - ŞƏRH
Bu gün, 09:24 |
|
|
|
| • Ermənistanla sərhəddə yenidən demarkasiya işləri başlandı?.. Haradan?.. - “Hraparak”
Bu gün, 09:17 |
|
|
|
| • Əməkhaqqına bu əlavələr nəzərdə tutulub... - Ekspert danışır...
Bu gün, 09:09 |
|
|
|
| • Generala qarşı dələduzluq edən şəxslə bağlı qərar verildi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:07 |
|
|
|
| • İmişlidə həbs olunanların əfv edilməsi mümkündürmü? - AKTUAL
Bu gün, 09:01 |
|
|
|
| • Ermənistan dörd kəndi də təhvil verəcək - İrəvandan etiraf
Bu gün, 09:00 |
|
|
|
|
