Ermənistan: Qərbin “Troya atı” .....                     Görünür, ötən dövr ərzində İran Ermənistanda öz qüvvələrini yetişdirib .....                     Rusiya təyyarə qəzası ilə bağlı məhkəmə-tibbi ekspertiza təyin etdi .....                     Moskva paradına kimlər dəvət olunub? .....                     Rusiya mətbuatından AZAL təyyarəsinin pilotlarına həyasız iddia .....                     ABŞ hansı ölkələrlə “strateji tərəfdaşlıq” sazişi imzalayıb? .....                     İran və Rusiya gizli danışıqlar aparır .....                     Həbsdəki sabiq generalla dövlət qurumu arasında pensiya davası .....                     İrəvan-Vaşinqton müttəfiqliyi: Tehran gözünü döyüb baxacaqmı? .....                     Fərhad Əhmədovun da mühafizəçisi olmuş Kamil niyə vəfat etdi? .....                     Ermənistan dörd qonşunun hədəfinə çevrildi .....                     Azərə yardım məqsədi ilə dələduzluğa cəhd etdilər .....                     Bu holdinqin maliyyə problemləri bitmir .....                     Xəstəxanada səs-küy salan həkim .....                     Azərbaycanda fahişəliklə məşğul olan 5 iranlı tələbə deport edildi .....                     Bakıdakı dəhşətli terror planı: İŞİD-ə sadiqlik andı içmiş radikalın hücumu son anda əngəlləndi .....                     Ötən il əhali ASB-dən 17 milyondan çox depoziti geri çəkib .....                     Aktrisa Çimnaz Sultanova vəfat edib .....                     ABŞ Ermənistanı “ayının” pəncəsi altına atdı: .....                     Ailə quran gənclərə ucuz ev, faizsiz kredit verilə bilər? .....                     “Elə bir yaşdayam ki, nə qalmaqal, nə də...” .....                     Bu kənddə kommunikasiya sistemlərinin qurulmasına .....                     İrəvanın siyasəti Rusiyanın iş adamlarını ehtiyatlandırıb .....                     Rusiyanın 10 gün ərzində ələ keçirdiyi yaşayış məntəqələri .....                     İnvestisiya şirkətinin Müşahidə Şurasının sədri “Azər-Türk Bank”a təyinat alıb .....                     ABŞ-Ermənistan strateji sənədi Azərbaycan üçün nə deməkdir? .....                     ADY-nın bahalı “sürət qatarı”: 3 saatlıq yolu 8 saata gedir... .....                     Sabunçuda GECƏ XƏLVƏT... TÜLKÜ BƏY..: SÖKHASÖKDÜR... .....                     "Dünyadakı məhbusların 25%-i məhz ABŞ-nin payına düşür..." .....                     Həbsdə olan hərbi ekspert İlham Əliyevə müraciət edib .....                     “AYNA-nın belə fəaliyyəti ciddi sosial narazılıq yaradır” .....                     Rusiya və Ukrayna əsir mübadiləsi aparıblar .....                     Ermənistanda xüsusi təyinatlı qüvvələr yaradıldı .....                     Bu, erməni xalqına baha başa gələcək .....                     Rusiya-Ukrayna müharibəsi başa çatır? .....                     Cənubi Qafqazda yeni eskalasiya üçün heç bir əsas görmürəm .....                     Palata iki təşkilata verdiyi lisenziyanı ləğv edib .....                     "4 ildir ki, pensiyamı dayandırıblar... vəziyyətimiz çox ağırdır..." .....                     "Paşinyanın əməlləri sözləri ilə uyğun gəlmir" .....                     ABŞ-Ermənistan strateji sazişinin AZƏRBAYCANA DƏXLİ .....                 

O “əjdaha”dan indi Ukraynda da var… - AKTUAL
Tarix: 20-10-2023, 06:35 | Çap et
O “əjdaha”dan indi Ukraynda da var…
Volodimir Zelenski Ukrayna hərbçilərinin uzaqvuran ATACMS raketlərindən istifadə etdiyini təsdiqləyib. Kiyev keçən ilin yayından bu raketlərin verilməsini Vaşinqtondan xahiş edirdi. BBC bu silah haqqında məlum olanlar və onların cəbhədə vəziyyətə təsir perspektivi barədə yazır.

“Bu gün Birləşmiş Ştatlara xüsusi təşəkkür düşür. Bizim prezident Baydenlə sözləşmələrimizə əməl olunur. Çox dəqiq əməl olunur – “atakams”lar özlərini göstərdilər”, – Ukrayna prezidenti videomüraciətində deyir.

Ondan əvvəl Ukrayna Xüsusi əməliyyat qüvvələri Rusiya qoşunlarının müvəqqəti işğal olunmuş Berdyansk və Luqanskdakı aerodromlarına zərbələr endirdiyini xəbər verirdi. İddia olunur ki, zərbələr nəticəsində müxtəlif modifikasiyalı 9 helikopter, xüsusi texnika, HHM start qurğusu, sursat anbarı məhv edilib, eləcə də uçuş zolağı zədələnib.

Rusiya tərəfi itkilər barədə heç nə demir, amma rus hərbi teleqram kanalları böyük itkilərdən yazır və gecə zərbəsini Rusiya-Ukrayna müharibəsi başlayandan bəri “ən ciddilərdən biri” adlandırırlar.

“Wall Street Journal” yazır ki, bu zərbə üçün Ukrayna ilk dəfə Amerika istehsalı olan MGM-140 ATACMS əməliyyat-taktiki raketlərindən istifadə edib. Bu raketlər növündən asılı olaraq 165 km, ya da 300 km uzaqlığa malikdirlər.

WSJ-in istinad etdiyi məlumatlı mənbələr deyirlər ki, az sayda raketlər son günlər məxfi şəkildə Ukraynaya göndərilib. Məhz nə qədər – məlum deyil.

Raketin “qısa” versiyası?

Rusiya teleqram kanallarında peyda olan şəkillərdə guya Berdyansk aerodromuna zərbə yerindən tapılmış raket qalıqları və partlamayan subsursatlar əks olunur. Həmin şəkillərin həqiqiliyini təsdiqləmək hələ mümkün olmayıb.

Subsursatlar kasetli sursatın – raketin, bombanın və ya mərminin – partlaması nəticəsində səpələnən xırda bombalara deyilir. Onlar zədələnmə sahəsini böyüdürlər.

Şəkillərin birində görünən kiçik obyekt kaset başlıqlı ATACMS raketlərində istifadə olunan M74 subsursatına bənzəyir.

Başqa bir şəkildə raketin markalanmış hissəsi görünür, ona əsasən söyləmək olar ki, MGM-140 ATACMS-ın ən erkən seriyasına (M39) aiddir və 1996-cı ilin oktyabrında istehsal olunub. Əgər şəkil həqiqidirsə, bu raketin uzaqlığı 165 km-dir, amma daha güclü döyüş başlığına malikdir.

Raketlərin sonrakı modellərinin uzaqlığı 300 km-ə qədərdir, amma döyüş başlıqları daha zəifdir.

Pentaqonun saytında deyilir ki, Müdafiə nazirliyi raketlərin erkən versiyasını modernləşdirmək proqramını hazırlayıb, nəticədə onların da uzaqlığı 300 km-ə çatır. Amma nə qədər M39 modernləşdirildiyi məlum deyil.

Müxtəlif ATACMS

Ukrayna ATACMS raketlərini hələ 2022-ci ildə almaq istəyirdi, amma ABŞ USQ-nin həmin raketlərlə Rusiya ərazisinə zərbə endirəcəyindən və buna görə Vaşinqton-Moskva münasibətlərinin gərginləşəcəyindən ehtiyat edirdi.

Bunun əvəzində Ukraynaya 90 km məsafədə hədəfləri vurmağa qadir olan GMLRS raketlərilə M142 HIMARS və M270 MLRS yaylım atəş sistemləri verildi. Bu start qurğuları ATACMS raketlərini də buraxa bilər.

MGM-140 raketləri ya qəlpə-fuqas, ya da kasetli döyüş hissəsi ilə təchiz olunur. Hər ikisi açıq məkanda zəif müdafiə olunan hədəfləri – aerodromda təyyarə və helikopterləri, artilleriya mövqelərini, HHM batareyalarını, anbarları və canlı qüvvə yığnağını – vurmaq üçün yararlıdır.

MGM-140 raketlərinin erkən versiyası iki variantda buraxılırdı – MGM-140A və ya M39 cəmi 165 km uça bilir, amma döyüş hissəsinin 950 subsursatı var. Daha uzaqvuran MGM-140B və ya M39A1 isə 300 km uça bilir, amma cəmi 300 subsursat daşıyır.

Sonrakı illər ABŞ daha güclü, amma çox da uzaqvuran olmayan raketlərdən imtina etdi və MGM-140-ın inkişafı dəqiqliyi yaxşılaşdırmaq istiqamətində getdi.

USQ-nin indiyə qədər istifadə etdiyi silahlarla müqayisədə MGM-140 bir sıra üstünlüklərə malikdir.

İlk növbədə, uzaqlıq. MGM-140A-da uzaqlıq 300 yox, 165 km-dir, amma bu hər iki tərəfin indiyə qədər istifadə etdiyi “Toçka U” taktiki raketlərindən çoxdur. 90 km uzaqlıqdakı hədəfləri vuran GMLRS raketləri ilə müqayisədə ATACMS-ın radiusu daha böyükdür.

İkincisi, döyüş hissəsinin qüvvəsi. Raketin erkən versiyasının döyüş hissəsi daha ağırdır, deməli hədəfi daha effektli vura bilər.

Nisbətən az dəqiqliyini passivinə saymaq olar. Raketin ən erkən versiyası inersiyal naviqasiya sistemi ilə təchiz olunub, o da radius üzrə hədəfdən 250 metr yayına bilər.

Amma döyüş hissəsinin gücü və bu raketin adətən yönəldildiyi hədəflər nəzərə alınarsa, belə az dəqiqlik böyük problem olmamalıdır.

Əvəzində inersiyal naviqasiya sistemi radioelektron mübarizə (REM) sistemlərinin təsirinə daha dayanıqlıdır. REM adətən ya raketin idarə olunduğu radiosiqnala, ya da naviqasiya peykinin siqnalına təsir göstərir. İnersiyal sistem radioəlaqədən istifadə etmir və ona təsir göstərmək daha çətindir.

ATACMS nəyi dəyişə bilər?

Ukrayna 2022-ci ildə ABŞ-dan yüksək dəqiqlikli GMLRS raketlərinə malik HİMARS sistemini aldıqda, onları müəyyən taktika çərçivəsində istifadə etməyə başladı. USQ raketlərlə hərbi anbarları vurur, bununla da cəbhədəki hissələrin – əsasən də artilleriya hissələrinin – təchizatını pozurdu.

Bu, logistikanı xeyli çətinləşdirdi, çünki ruslar təchizat sistemini başqa cür qurmalı oldular: cəbhə xəttindən uzaqda çoxlu sayda kiçik anbarlar yaratdılar. Bu da yük maşınlarının, personalın sayını artırmağı tələb edirdi.

USQ buna az sayda start qurğuları ilə nail oldu.

Bu kampaniyanın uğurlu alınmasının əsas amili – zərbələrin ardıcıllığı və konkret məqsədə köklənmək idi.

Buna görə də Ukraynanın müharibənin gedişini dəyişəcək möcüzə-silah əldə etdiyini söyləmək olmaz. Aviasiya obyektlərinə bir-iki zərbə vəziyyəti dəyişə bilməz. Buna yalnız müəyyən vahid təyinatla əlaqəli hədəflərə ardıcıl zərbələr endirməklə nail olmaq mümkündür.

ATACMS-ın xarakteristikası yaxşı möhkəmləndirilmiş hədəfləri vurmağa çətin ki, uyğun gəlsin. Hətta Ukrayna raketin daha uzaq versiyasını əldə etsə və onunla Krım körpüsünü vursa belə, qəlpə-fuqas, ya da kasetli döyüş hissəsi iri beton konstruksiyalara qarşı effektli olmayacaq.

Bu səbəbdən də USQ belə raketlərlə, ehtimal ki, açıq məkandakı böyük, amma pis qorunan hədəfləri vurmağa çalışacaq. Məsələn, HHM və ya artilleriya mövqeləri, anbarlar və ola bilər, Rusiya ordusunun canlı qüvvəsini.

Rusiya ballistik raketlərlə mübarizə aparmağa qadir HHM komplekslərinə malikdir, məsələn, S-400. Amma onlar indiyə qədər belə raketlərlə üzləşməyiblər və ola bilər, yeni təhlükəni nəzərə alaraq müdafiəni başqa cür təşkil etməli olacaqlar.

Ukraynanın nə qədər raket alacağı məlum deyil.

Kombinasiyalı zərbələr

ATACMS-dan əlavə Ukrayna yaxın zamanlarda başqa döyüş sursatı almağı planlaşdırır – atəş uzaqlığı 150 km-ə qədər olan Ground-Launched Small Diameter Bomb (GLSDB) aviabombaları.

Onlar yerdən buraxılmaq üçün modifikasiya edilmiş yüksək dəqiqlikli GBU-39 aviabombalarıdır. Ukraynalıların artıq malik olduqları M270 MLRS və M142 HIMARS start qurğuları üçün hazırlanıblar. Bu qurğular həm də ATACMS raketləri buraxa bilər.

GLSDB bombaları ATACMS-dan fərqlənir. Birincisi, onların döyüş hissəsi möhkəmləndirilmiş hədəfləri vurmaq üçündür (bomba 1 metrə qədər dəmir-betonu keçə bilir). Onlar hədəfə yönəlmək üçün peyk naviqasiyasından istifadə edirlər.

Bundan əlavə, nisbətən ucuz silahdır. GLSDB artıq mövcud olan və ehtiyatı nisbətən çox iki döyüş sursatı əsasında istehsal olunur.

Ukraynanın artıq istifadə etdiyi digər vasitələr – Storm Shadow (SCALP) qanadlı raketləri və ya AGM-88 HARM radiolokasiya əleyhinə aviaraketlər nəzərə alınsa, USQ kombinasiyalı zərbələr endirə bilər, bu zaman bir silahın xüsusiyyəti digərindən fərqlənəcək. Belə zərbələri dəf etmək çətin olacaq.

Rusiya Ukraynanı qanadlı raketlər və dronlarla atəşə tutmaqla kombinasiyalı zərbələrdən istifadə edir. Qanadlı və ballistik raketlərin istifadə olunduğu zərbələri dəf etmək daha çətindir.

Hazırladı: Yadigar Sadıqlı
Pressklub.az









 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
Yox
Bu yolda Rusiyanın ağzı ovulacaq

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
Ermənistan: Qərbin “Troya atı” - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Bu gün, 00:05
Görünür, ötən dövr ərzində İran Ermənistanda öz qüvvələrini yetişdirib - ŞƏRH
Bu gün, 00:02
Rusiya təyyarə qəzası ilə bağlı məhkəmə-tibbi ekspertiza təyin etdi - KİV
Dünən, 23:05
Moskva paradına kimlər dəvət olunub? – Belousov açıqladı
Dünən, 22:19
Rusiya mətbuatından AZAL təyyarəsinin pilotlarına həyasız iddia - yayılan stenoqram...
Dünən, 22:17
ABŞ hansı ölkələrlə “strateji tərəfdaşlıq” sazişi imzalayıb? - İLGİNC
Dünən, 22:15
İran və Rusiya gizli danışıqlar aparır – Detallar AÇIQLANDI
Dünən, 22:13
Həbsdəki sabiq generalla dövlət qurumu arasında pensiya davası - Pulumu verin!
Dünən, 22:09
İrəvan-Vaşinqton müttəfiqliyi: Tehran gözünü döyüb baxacaqmı? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 21:14
Fərhad Əhmədovun da mühafizəçisi olmuş Kamil niyə vəfat etdi? - FOTO
Dünən, 21:07
Ermənistan dörd qonşunun hədəfinə çevrildi – ABŞ Paşinyanı “minalanmış” sahəyə buraxıb
Dünən, 20:42
Azərə yardım məqsədi ilə dələduzluğa cəhd etdilər - "...mənə yazdığı bütün mesajları silib"
Dünən, 20:35
Bu holdinqin maliyyə problemləri bitmir - 550 min vergi borcu var
Dünən, 20:16
Xəstəxanada səs-küy salan həkim - 100 manat cərimələndi
Dünən, 20:14
Azərbaycanda fahişəliklə məşğul olan 5 iranlı tələbə deport edildi - "MOUZE"
Dünən, 20:07
Bakıdakı dəhşətli terror planı: İŞİD-ə sadiqlik andı içmiş radikalın hücumu son anda əngəlləndi - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 20:01
Ötən il əhali ASB-dən 17 milyondan çox depoziti geri çəkib - ÇÖKÜŞ?
Dünən, 19:59
Aktrisa Çimnaz Sultanova vəfat edib
Dünən, 19:56
ABŞ Ermənistanı “ayının” pəncəsi altına atdı: - “Kreml İrəvanı bağışlamayacaq”
Dünən, 19:02
Ailə quran gənclərə ucuz ev, faizsiz kredit verilə bilər? - AKTUAL
Dünən, 19:00
“Elə bir yaşdayam ki, nə qalmaqal, nə də...” - buna görə seriallara çəkilmir
Dünən, 18:58
Bu kənddə kommunikasiya sistemlərinin qurulmasına 26 milyon manat ayrılıb
Dünən, 18:17
İrəvanın siyasəti Rusiyanın iş adamlarını ehtiyatlandırıb
Dünən, 18:15
Rusiyanın 10 gün ərzində ələ keçirdiyi yaşayış məntəqələri - Ukrayna açıqladı
Dünən, 18:13
İnvestisiya şirkətinin Müşahidə Şurasının sədri “Azər-Türk Bank”a təyinat alıb - FOTO
Dünən, 18:09
ABŞ-Ermənistan strateji sənədi Azərbaycan üçün nə deməkdir? - Bahəddin Həzi yazır...
Dünən, 17:59
ADY-nın bahalı “sürət qatarı”: 3 saatlıq yolu 8 saata gedir... - MƏZƏLƏNİRLƏR?
Dünən, 17:53
Sabunçuda GECƏ XƏLVƏT... TÜLKÜ BƏY..: SÖKHASÖKDÜR... -"Polis əməkdaşları ərazini tərk edən kimi iş yenidən başlayır"
Dünən, 17:51
"Dünyadakı məhbusların 25%-i məhz ABŞ-nin payına düşür..." - deputat
Dünən, 17:40
Həbsdə olan hərbi ekspert İlham Əliyevə müraciət edib - "GÜNAHSIZAM..."
Dünən, 17:37
“AYNA-nın belə fəaliyyəti ciddi sosial narazılıq yaradır” — Deputatdan ETİRAZ
Dünən, 17:33
Rusiya və Ukrayna əsir mübadiləsi aparıblar
Dünən, 17:27
Ermənistanda xüsusi təyinatlı qüvvələr yaradıldı
Dünən, 17:25
Bu, erməni xalqına baha başa gələcək - Karasin
Dünən, 17:20
Rusiya-Ukrayna müharibəsi başa çatır? - “Reuters”
Dünən, 17:19
Cənubi Qafqazda yeni eskalasiya üçün heç bir əsas görmürəm - Ermənistanın müdafiə naziri
Dünən, 17:17
Palata iki təşkilata verdiyi lisenziyanı ləğv edib
Dünən, 17:16
"4 ildir ki, pensiyamı dayandırıblar... vəziyyətimiz çox ağırdır..." - ÇARƏSİZLİK...
Dünən, 17:14
"Paşinyanın əməlləri sözləri ilə uyğun gəlmir" - Tural Abbaslı
Dünən, 17:09
ABŞ-Ermənistan strateji sazişinin AZƏRBAYCANA DƏXLİ - Görünəni odur ki...
Dünən, 17:02
AZAL təyyarəsinin “qara qutu”ları mütəxəssislər tərəfindən tədqiq edilir - Qazaxıstan Nəqliyyat Nazirliyi
Dünən, 16:58
Məşhur həkim Mircəlal Kazıminin adı 1 milyonluq dələduzluq işinə qarışıb - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 16:56
Azərbaycanın ən böyük “Youtube” kanalları nə qədər pul qazanır? - SİYAHI
Dünən, 16:55
“Tərtər işi”nə görə həbs edilən generalın işi 5 ay sonraya təxirə salındı
Dünən, 16:48
Bu toyuqlar bizdə "kənd toyuğu" adı ilə satılır - AÇIQLAMA
Dünən, 16:46
Dırnağımı çıxardı, duz tökdü, ayağımı qırdı - Sumqayıtda 14 yaşlı qıza verilən işgəncənin TƏFƏRRRÜATI
Dünən, 16:43
“Ermənistanın qonşularla ticarəti məhv olacaq” - Sarukyan DANIŞDI
Dünən, 16:24
Tərtər Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Müstəqim Məmmədovun növbəti səyyar-qəbul görüşü Ağkənd kəndində keçirilib - FOTO
Dünən, 16:18
Dünyada dollar sürətlə bahalaşır: Manatı nə gözləyir? - AKTUAL
Dünən, 16:17
Müsavat fəalını öldürüb, meyitini doğrayan direktor müavini məhkəmədə dindirilib - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 16:14
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru