Ukrayna müharibəsinin əks-sədası: - Çin ABŞ-ni iki amillə qorxutmağa çalışır
Tarix: 21-02-2023, 16:44 | Çap et
Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsinin ildönümü yaxınlaşdıqca müharibənin strateji tərəfləri arasındakı münasibətlər sistemindəki gərginlik qabarır.
NATO-nun iki əsas gücü ABŞ və Britaniya cütlüyünü ən çox narahat edən məqam Çinin Rusiyaya silah ixrac etmək potensialını nəzərdən keçirməsidir.
Hərçənd ki, Çin ABŞ tərəfindən səslənən bəyanatların həqiqəti əks etdirmədiyini deyir.
Ancaq məsələnin miqyası təkcə Ukrayna mövzusu ilə də bitmir, çünki Çin ABŞ-yə qarşı hərbi ritorikasını səmada da göstərir – uçan şarlar vasitəsilə Vaşinqtonun reaksiyalarını yoxlayır və onun əsəblərini tarıma çəkir.
Ukraynadakı müharibə ABŞ ilə Çin arasında onsuz da gərgin olan münasibətlərin üstünə benzin tökdü və Tayvanın güc yolu ilə Pekinin yurisdiksiyasına birləşdirilməsi aktuallaşdı.
ABŞ-nin başının Ukraynaya qarışdığı bir zamanda Çin Tayvanın yekun statusu ilə bağlı fundamental iddialarını böyüdür, Vaşinqton isə Pekinə qulaqburması verməkdən ötrü səylərini xərcləyir.
Lakin ABŞ-nin müdaxilə imkanları yan təsirlərini göstərir, belə ki, Çin hava şarlarından ibarət “ordusunu” Vaşinqtonun strateji maraqlarının xəttini zədələmək üçün istifadə edir.
Bu cür mənzərə ABŞ-nin Çin və Tayvan arasındakı gərginliyin idarə edilməsindəki imkanlarını zəiflədə bilər.
Çünki Pekin ən azından ABŞ-ni iki mühakimə ilə qorxutmaq gücünə malikdir.
Birinci, Çin Rusiyaya silah tədarükü versiyasını Tayvan kartında Vaşinqtona qarşı şantaj siyasətinə keçirmək istəyir. Əgər ABŞ həqiqətən də Ukraynaya sona qədər dəstəkdə maraqlıdırsa, onda Çinin Rusiyaya silah ixracı gerçəkləşdirməməsində qətiyyət göstərməlidir. Lakin bu zaman Çinin şərti meydana çıxacaq: Tayvan probleminin həllində Çinə maneə yaradılmasın.
İkinci, hava şarlarından ibarət şəbəkə ABŞ-nin strateji obyektlərinin koordinatlarını götürüb və Pekin danışıqlarda bunu Vaşinqton əleyhinə çəkindirmək aktı kimi ortaya qoyur.
Yəqin Çin bu iki versiyanı əldə tutmaqla belə qənaətə gəlir ki, ABŞ Tayvan mövzusunun ipini əlindən buraxıb qaçacaq. Lakin məsələ göründüyü qədər sadə deyil, çünki ABŞ-nin Tayvanı əldən verməsi onun Cənubi Çin dənizindəki maraqlarını batıra bilər ki, Vaşinqton da belə bir xəttə getməz.
Çin bu versiyanı da ayaqda saxlayır, ona görə də Rusiya ilə qarşılıqlı ehtiyaclar çərçivəsində əməkdaşlığı ABŞ-Britaniya ikilisinin qlobal təsirlərini sarsıtmaq məqsədlərinə kökləyir.
Bu məntiqlə Çinin Rusiyanı hərbi yardımla təmin etmək istəkləri ilə bağlı iddialar həqiqət kimi səslənir, hərçənd ki, Pekin hələ də ehtiyatlı mövqeyindən tamamilə yayınmayıb.
Ukraynadakı müharibənin nəticələri Rusiyanın xeyrinə doğru dəyişsə, NATO-nun təhlükəsizlik arxitekturasının sütunları çatlayacaq. Çin bu cür mənzərənin yarana bilməsindən narahat deyil, çünki başa düşür ki, onun NATO ilə əməkdaşlığı üçün açıq sahə demək yoxdur.
Ukraynanın gələcəyinə dair yekun baxışlar aydın olsa, Tayvan mübahisələri qızışacaq, çünki Çinin iddialı rolu ABŞ üçün qəbuledilməzdir.
ABŞ-nin narahatlıqlarla bağlı dünyagörüşündə yer alan digər məqam Ukrayna müharibəsinin gedişatında Çin-Rusiya-İran üçlü oxunun yaradılması ehtimallarıdır.
Ancaq Rusiya və Çin İranın təhlükəsizlikdən irəli gələn qorxularını sakitləşdirməkdə maraqlı deyil, onlar Tehrana daha çox iqtisadi tərəfdaş kimi baxışlarını zilləyirlər.
Qərbin İrana qarşı sanksiyalarında Rusiya və Çini təşvişə salan məqamlar da iqtisadi meyarlarla əlaqəlidir.
İran isə fərqli məntiqdədir, o mənada ki, Tehran Rusiya və Çinlə əməkdaşlığı özünə qarşı güclənən beynəlxalq iradəni sarsıltmaq, nüvə proqramını genişlətmək prizmasından dəyərləndirir.
Ancaq Rusiya-Çin tandemi İranla sıx iqtisadi əməkdaşlığa üstünlük versə də, onların maraqları Tehranın nüvə faylı ilə uzlaşmayacaq.
Aqşin Kərimov,
Siyasi şərhçi - DİA.AZ
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • İkinci mərhələ başladı: 3 kəndimiz geri qaytarılır! - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 07:12 |
|
|
|
| • AZƏRİQAZ-dan Qaziyə 1600 manatlıq CƏZA: '80 manat veteran pulu alıram...' - NECƏ ÖDƏSİN?
Bu gün, 06:44 |
|
|
|
| • Yaradanquliyevanın dövlətə borcu var imiş... - FOTO
Bu gün, 06:28 |
|
|
|
| • "Telefonlar dərs zamanı qadağan olunsa da..."
Bu gün, 06:24 |
|
|
|
| • Azərbaycanın “məcburetmə əməliyyatı” – Ermənistan geri çəkildi
Bu gün, 06:21 |
|
|
|
| • Saziş Cənubi Qafqazda mövcud güc dinamikasını dəyişir - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 00:07 |
|
|
|
| • Kövrək anlaşma: İsrail-HƏMAS razılaşması müharibəni bitirəcək? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 00:03 |
|
|
|
| • “Bayden “TikTok”un taleyini həll etmək hüququnu Trampa verir” – AP
Bu gün, 00:00 |
|
|
|
| • Yeni virus öldürücüdür? - İddialara infeksionistdən CAVAB
Dünən, 22:42 |
|
|
|
| • ABŞ hərbçiləri Ermənistan tərəfində vuruşacaq? - Sülh müqaviləsi gündəmdən çıxır
Dünən, 22:38 |
|
|
|
| • İxtisarlarla bağlı məlumat doğru deyil - MÜTDA
Dünən, 22:14 |
|
|
|
| • Araik Harutyunyan məhkəmədə üzr istədi - SƏBƏB
Dünən, 22:12 |
|
|
|
| • "Keyfiyyət məsələsi ilə heç kim məşğul olmur" - Toyuq əti ilə bağlı narazılıq
Dünən, 21:45 |
|
|
|
| • Azərbaycanda antirus meyillərin güclənməsi Rusiyanın Cənubi Qafqazı itirməsi deməkdir - BU FAKTDIR!
Dünən, 20:43 |
|
|
|
| • Şadlıq sarayında Renkaya qarşı kobudluq - VİDEO
Dünən, 20:36 |
|
|
|
| • Etibarsız təchizatçı elan edilən şirkət tenderin qalibi elan edilib - "Unisell"ə bağlı müəmma
Dünən, 20:30 |
|
|
|
| • İran Ermənistanı belə cəzalandıracaq – Əvvəlcə Mehri yolu, sonra isə…
Dünən, 19:16 |
|
|
|
| • "Orduda hər kəs öz dini rituallarını həyata keçirə bilir, bununla bağlı heç kimə qadağa qoyulmayıb"
Dünən, 19:02 |
|
|
|
| • Paşinyan dalana dirəndi: - Kremlin mesajı komandanı parçalayır
Dünən, 19:00 |
|
|
|
| • Prosesin uzanması Ermənistan üçün itkidir - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 18:58 |
|
|
|
| • Erməni deputatdan sərsəm iddialar - KİV
Dünən, 18:09 |
|
|
|
| • "Bu savaş tezliklə bitməyəcək" - Ekspert
Dünən, 18:07 |
|
|
|
| • Cahangir Əsgərovun həyat yoldaşı Zərifə Həmzəyeva vəfat etdi - FOTO
Dünən, 18:04 |
|
|
|
| • “Tramp kriptovalyutanı ABŞ-nin milli prioritetinə çevirəcək” - Bloomberg
Dünən, 17:54 |
|
|
|
| • İran Azərbaycana böhtan atmaqdan niyə əl çəkmir? - VİDEO
Dünən, 17:52 |
|
|
|
| • Azərbaycanda növbəti super nazirlik yaradılır? – Sürpriz şəxs vəzifəyə gətirilir…
Dünən, 17:49 |
|
|
|
| • Arutyunyan 20 erməni əsgərin ölümündə təqsirli bilinir - DETALLAR
Dünən, 17:44 |
|
|
|
| • Prokuror 7 il 10 ay 15 gün iş istədi - Nağı Quliyev HAKİM QARŞISINDA
Dünən, 17:39 |
|
|
|
| • ABŞ-ın "strateji tərəfdaşı" artıq Azərbaycandan asılı duruma düşüb - Paşinyan Əliyevin daha üç şərtini də qəbul edir
Dünən, 17:36 |
|
|
|
| • Prokuror məşhur tiktokerə AĞIR CƏZA İSTƏDİ
Dünən, 17:34 |
|
|
|
| • Qanunsuz mərc saytı “Betbuta” ermənilərindir - FOTOLAR
Dünən, 17:32 |
|
|
|
| • "Nəinki elmə... dövlətə belə 1 qəpiklik xeyirləri yoxdur..." - ETİRAZ VAR...
Dünən, 17:18 |
|
|
|
| • İki milyon manata yaxın mənimsəmədə ittiham olunan vəzifəli şəxslərin cinayət işləri üzrə məhkəmə istintaqı yekunlaşıb
Dünən, 17:09 |
|
|
|
| • Ermənistanlı futbolçu Henrix Mxitaryanı "dilə gətirən" nədir? - FOTO
Dünən, 17:08 |
|
|
|
| • "Pul qazanmaq yolunda onların qadınlıqlarından əsər-əlamət qalmır" – SOSİOLOQDAN SENSASİON AÇIQLAMA
Dünən, 17:05 |
|
|
|
| • Azərbaycan USAİD-i niyə istəmir? - RƏYLƏR...
Dünən, 17:01 |
|
|
|
| • Rubio dövlət katibi kimi Azərbaycan ilə bağlı necə düşünəcək? - AKTUAL
Dünən, 16:57 |
|
|
|
| • “Toplum TV” işi üzrə həbs edilən şəxslərə əlavə ittiham verilib - DETALLAR
Dünən, 16:53 |
|
|
|
| • Hücuma məruz qalan DSX mayoru Ramal Aslanovla barışıb? - AÇIQLAMA
Dünən, 16:51 |
|
|
|
| • "Bizi Ermənistanla sıx əlaqələr birləşdirir" - Rusiya səfiri
Dünən, 16:48 |
|
|
|
| • “Qara qutu” Rusiyanın əlinə keçib? – Pilotla dispetçerin “dialoqu” haqda yeni açıqlama
Dünən, 16:42 |
|
|
|
| • Ermənistan məsələni səhv məcradan təqdim edir: - Nəticədən asılı olmayaraq bölgədəki kommunikasiya xətləri açılmalıdır
Dünən, 16:37 |
|
|
|
| • Hamınıza tezliklə cavab verəcəyəm - Mariana Vasileva
Dünən, 16:31 |
|
|
|
| • Ərəblər bu dəfə Şəmkirdə OV OVLADI... QUŞ QUŞLADI... - "Görəsən, əlaqədar qurumlar hara baxır?.."
Dünən, 16:28 |
|
|
|
| • “Toplum TV” işi üzrə istintaq yekunlaşıb - Elçin Sadıqovdan AÇIQLAMA
Dünən, 16:19 |
|
|
|
| • Azərbaycanda mənzillər 10 % bahalaşıb
Dünən, 16:18 |
|
|
|
| • Vəzifəli şəxsin sürücüsü maşını sürətlə sürdüyünə görə həbs edildi - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 16:01 |
|
|
|
| • Azərbaycanda yumurta ucuzlaşıb: Toyuq əti də ucuzlaşacaq? - AKTUAL
Dünən, 15:58 |
|
|
|
| • Həbsdə olan idmançıların şikayəti təmin edilməyib
Dünən, 15:41 |
|
|
|
| • Müasir Psixologiya Mərkəzi ilə bağlı DİN-ə müraciət edildi - AÇIQLAMA
Dünən, 15:39 |
|
|
|
|
