Birinci raund Ərdoğanın xeyrinə, ikinci raundda nə baş verəcək? - Ekspert danışır
Tarix: 15-05-2023, 16:28 | Çap et
Türkiyədə dünən keçirilən prezident və parlament seçkilərinin nəticələri demək olar ki, bəlli olub. Qardaş ölkənin Yüksək Seçki Qurumunun (YSK) sədri Ahmet Yener son açıqlamasında deyib ki, seçki qutularının 99 faizi açılıb. Onun sözlərinə görə, ölkə daxilində cəmi 27 qutunun nəticələri yoxlanılmayıb. Xarici ölkələrdə isə 1529 seçki qutusunun nəticəsi sistemə daxil edilməyib.
İndiki nəticələrə əsasən, hazırk; Prezident, hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasının (AKP) sədri, “Cümhur İttifaqı”nın namizədi Rəcəb Tayyib Ərdoğan 49,40 faiz, müxalif Cümhuriyyət Xalq partiyasının (CHP) sədri, “Millət İttifaqı”nın namizədi Kamal Kılıçdaroğlu 44,96 faiz, ATA blokunun namizədi Sinan Oğan 5,2 faiz, namizədliyini geri götürmüş Məmləkət Partiyasının sədri Məhərrəm İncə isə 0,44 faiz səs qazanıb.
Parlament seçkilərində isə “Cümhur İttifaqı” 49 faiz səslə 322, “Millət İttifaqı” 35 faizlə 212, “Emek və Özgürlük İttifaqı” 10 faizlə 66 deputat yeri qazanıb. Bununla da Türkiyə Böyük Millət Məclisinə keçirilən seçkilərin qalibi hakim AKP-nin və Millətçi Hərəkat Partiyasının (MHP) birləşdiyi “Cümhur İttifaqı” olub.
Prezident seçkilərinin nəticələri üzrə Türkiyənin yeni Prezidentini birinci turda müəyyənləşdirmək mümkün olmayıb. Namizədlərin heç biri 50 faizdən çox səs toplaya bilmədiyi üçün ikinci tur seçkilər keçiriləcək və qalib o zaman müəyyən olunacaq. İkinci tur isə mayın 28-də keçiriləcək. Bu turda iki əsas namizəd yarışacaq – Ərdoğan və Kılıçdaroğlu.
DİA.AZ-ın məlumatına görə, Türkiyədə keçirilən seçkilərlə bağlı AYNA-nın suallarını cavablandıran “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Elxan Şahinoğlu deyib ki, prinsipcə, gözlənilənlər oldu:
- Bu seçkinin gözlənilməzi məncə, Sinan Oğanın yığdığı səs faizidir. Oğan siyasətçi kimi böyük uğur qazandı. Düşünmək olar ki, 5 faizdən bir az artıq səs toplayıb və bu, uğur deyil. Amma belə düşünmək yanlışdır. Çünki Sinan bəy gənc siyasətçidir, gələcək perspektivi var. Əgər siyasi arenada qalsa, 10-15 ildən sonra Türkiyədə öndə olan siyasətçilərindən birinə çevrilə bilər.
Nəzərə almaq lazımdır ki, seçkiləri ikinci tura saxlayan məhz onun topladığı səs faizi oldu. Oğanın səs faizi 1, yaxud 2 faiz olsaydı, birinci turdan Türkiyənin Prezidenti bəlli olacaqdı. Muharrem İncə seçkilərdə iştirak etsəydi, yenə ikinci tur olacaqdı. Bəziləri deyirdi ki, İncə geri çəkildiyi üçün ikinci tur ehtimalı aşağıdır. Amma Oğan hesablamaları pozdu, qalibin müəyyənləşməsinə imkan vermədi.
- Seçki ikinci tura qalsa da, Ərdoğanın səs faizi Kılıçdaroğlunun səs faizindən təxminən 5 faiz artıqdır. Sizcə, ikinci turun necə olacağını bununla təxmin etmək olarmı?
- Əlbəttə, aradakı fərq böyükdür. Faiz nisbətini azaltmaq Kılıçdaroğlu üçün son dərəcə çətin olacaq. Seçkilərin ikinci turunda Ərdoğanın şansları daha çox görünür. Eyni zamanda, müxalifətin hesablamadığı məqamlar var. Zəlzələdən sonra müxalif düşərgə yanlış olaraq düşündü ki, zəlzələ bölgəsinin insanları Kılıçdaroğluna səs verəcək. Çünki evlər dağıldı, hökumətin zəlzələnin fəsadlarını aradan qaldırması uzun zaman çəkdi, insanlar küçələrdə yaşayırlar. Amma tam tərsi oldu. Bütün zəlzələ bölgəsində Ərdoğanın səs faizi 54, Kılıçdaroğlunun səs faizi 41-dir. Bu, Ərdoğanın böyük uğuru sayılmalıdır. Zəlzələ bölgəsinin insanları üçün Ərdoğanın vədləri daha inandırıcı olub. Müxalifət isə zəlzələ bölgəsində görünür, yaxşı işləməyib.
Bütövlükdə isə seçkilər gözlənilən kimi keçdi. Sakit, demokratik bir səsvermə prosesi baş tutdu. Aşağı-yuxarı əsas namizədlər gözlənilən səsi yığdılar. Dediyim kimi, seçkilərin əsas gözlənilməzi Sinan bəyin yığdığı səs faizidir. Bu, bizi sevindirir. Nəzərə almaq lazımdır ki, Oğan Azərbaycan kökənli biridir, Azərbaycana sevgisi var, millətçi siyasətçidir.
- Seçkilərin ikinci turundan gözləntilər nələrdir?
- Əlbəttə, ikinci turda Ərdoğan şanslı görünür. Müxalifət seçki təbliğatını daha çox iqtisadi problemlər üzərində qurmuşdu. Hesab edirəm ki, bu baxımdan uğurlu gediş idi. Çünki həqiqətən də Türkiyədə iqtisadi problemlər dərinləşib, inflyasiya geniş yayılıb. Üstəlik, dağıdıcı zəlzələ də ölkə iqtisadiyyatına böyük ziyan vurdu. Amma seçkinin nəticələri göstərdi ki, əhalinin əksər kəsimi daha çox təhlükəsizlik məsələlərini nəzərə aldı. PKK terror təşkilatının siyasi qanadı sayılan qüvvələrin “Millət İttifaqı”nı dəstəkləməsi ola bilsin ki, seçicilərin bir hissəsini müxalifətdən küsdürdü. Düşünürəm ki, fövqəladə hadisə baş verməsə, Ərdoğanın ikinci turda qalib gəlmə ehtimalı çoxdur.
- İkinci tur üçün “kilit isim” kimi Sinan Oğan göstərilir və onun kimi dəstəkləyəcəyindən çox şeyin asılı olduğu bildirilir. Sizcə, Oğan Ərdoğanı, yoxsa Kılıçdaroğlunu dəstəkləyəcək, yaxud da Oğanın seçiciləri hansı namizədə səs verəcəklər?
- Oğan tərəfdarlarını Kılıçdaroğluna səs verməyə çağıra bilər. Bu, istisna deyil. 14 gün ərzində onların danışıqlarından çox şey asılıdır. Lakin bu, o demək deyil ki, Oğana səs verən 5 faiz seçicinin hamısı Kılıçdaroğluna səs verəcək. Oğana səs verənlər də bölünə bilərlər. Həmin 5 faizin 2 faizi Ərdoğana səs verərsə, bu, hazırkı Prezidentin yenidən qalib gəlməsi üçün kifayət edəcək.
- “Millət İttifaqı” dönüş yaratmaq üçün nə etməlidir?
- Qarşıdakı iki həftədə Kılıçdaroğlu elə işləməlidir, elə inandırıcı vədlər verməlidir ki, Ərdoğana səs verənlərin 4-5 faizini öz tərəfinə çəkə bilsin. Məncə, bu, çətin olacaq. Demək istədiyim odur ki, iki həftəlik kampaniyadan çox şey asılıdır. Unutmaq olmaz ki, Ərdoğanın da komandası güclüdür. Ərdoğan kampaniyasında ağırlığı daha çox qazanılan uğurlara yönəltdi, eyni zamanda, müxalifəti terrorçularla əməkdaşlıqda ittiham etdi. Bu, seçicilərin əksər hissəsini qorxudur. Əyalət insanlarının əksəriyyəti qorxur ki, Kılıçdaroğlu hakimiyyətə gəlsə, PKK, FETÖ kimi terror təşkilatları yenidən Türkiyədə at oynadacaqlar. Yenə deyirəm, insanların əksəriyyəti iqtisadi-sosial durumu ağır olsa da, təhlükəsizlik məsələlərini önəmli sayırlar. Onlar Ərdoğana üstünlük verdilər ki, Prezident həm gördüyü işləri davam etdirsin, həm də terror təşkilatları ilə mübarizəsi yarımçıq qalmasın. Bir faiz səs çatmadı ki, Ərdoğan seçkini birinci turda qazansın. Lakin Kılıçdaroğlu ilə arasındakı səs faizi 5 faizə yaxındır ki, bu, ciddi rəqəmdir.
- Dünən, eyni zamanda, parlament seçkiləri də keçirildi və Ərdoğanın partiyasının təmsil olunduğu “Cümhur İttifaqı” seçkiləri qazandı. Bunu necə qiymətləndirmək olar?
- AKP və MHP-nin birləşdiyi “Cümhur İttifaqı” 322 deputat yeri qazandı ki, bu, mütləq hakimiyyət deməkdir. Düzdür, bu, 2018-ci il parlament seçkilərinə nisbətən az deputatdır, amma siyasi vəziyyət baxımından AKP-MHP-nin uğurudur. Müxalifətin “Millət İttifaqı” bu seçkidə 212 deputat yeri qazanıb ki, bu, ötən seçkilərə nisbətdə çoxdur. Amma məsələ burasındadır ki, “Millət İttifaqı” daha çox deputat yerinə iddia edirdi, böyük koalisiya yaratmışdı. Demək ki, yaranan siyasi koalisiyanın heç bir xeyri olmadı. Əvvəldən də bilinirdi ki, Əli Babacanın, Əhməd Davudoğlunun partiyasının elə də çox səs qazanmaq imkanı yoxdur. Bu məsələdə İncə seçki kampaniyası zamanı dediklərində haqlı idi. İncə bildirirdi ki, səs ala bilməyəcək partiyalarla ittifaq yaratmaqdansa, onun rəhbəri olduğu Məmləkət Partiyası ilə ittifaq yaratsaydı, daha çox deputat yeri əldə edə bilərdi. Ümumilikdə, müxalifət parlamenti uduzdu. Kılıçdaroğlu bildirir ki, Türkiyə Prezidenti postuna gəldikdən sonra gücləndirilmiş parlament sisteminə keçəcək. “Millət İttifaqı”nın parlamentdə qazandığı yerlərin sayına baxdıqda görürük ki, Kılıçdaroğlunun dedikləri artıq xəyaldır. Kılıçdaroğlu ikinci turda qalib gəlsə belə, gücləndirilmiş parlament sisteminə keçid edə bilməyəcək. Çünki parlamentdə əsas güc artıq AKP-MHP ittifaqıdır.
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• Əmək müqaviləsi olmadan işlədi... İNDİ CƏZASINI ÇƏKİR... - GİLEY
Bu gün, 11:27 |
|
|
|
• İran gömrüyünün rentgeni xaricə daşınan həşişi “görmür” - “Halal narkotranzit”?
Bu gün, 11:19 |
|
|
|
• Sərhəd razılaşmasının şifrələri - Bakının planı nədir, İrəvan nə istəyir?
Bu gün, 11:14 |
|
|
|
• “Bakı Abadlıq Xidməti”nin adı pul qalmaqalında... - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:10 |
|
|
|
• Oğlunu vuran ata məhkəmə qarşısında
Bu gün, 10:59 |
|
|
|
• Samir Şərifov yeni vəzifədə ilk tapşırığı İCRA ETDİ - FOTO
Bu gün, 10:55 |
|
|
|
• 3 aya 12 min KXDR əsgəri məhv olacaq - "Müharibə Araşdrımaları İnstitutu"
Bu gün, 10:50 |
|
|
|
• Bu kəndlər Azərbaycana qaytarılır - Abramyan
Bu gün, 10:46 |
|
|
|
• Texniki Baxış Şöbəsinə rəis təyin edildi - ƏMR
Bu gün, 10:43 |
|
|
|
• İrəvanın notası birbaşa Rusiya faktoru ilə əlaqədardır -RƏY
Bu gün, 10:38 |
|
|
|
• Niyam Salami dələduzluqda ittiham olunur
Bu gün, 10:34 |
|
|
|
• O da anası ilə birgə ağır cəza almışdı - İlin məşqçisi seçildi
Bu gün, 10:29 |
|
|
|
• ABŞ-dakı erməni diasporu ona böyük ümid bəsləyir - Rubio dövlət katibi olur
Bu gün, 10:26 |
|
|
|
• Mərkəzi Bank ən çox şikayət edilən sığorta şirkətlərini açıqlayıb - SİYAHI
Bu gün, 10:23 |
|
|
|
• Öz aləmlərində Rubeni sığortalayırlar... - AKTUAL
Bu gün, 10:22 |
|
|
|
• "Ərdoğandan kömək istədik" - ABŞ Dövlət katibi
Bu gün, 10:20 |
|
|
|
• Teymur Əsgərzadə yüksək vəzifəyə TƏYİN OLUNDU - ƏMR
Bu gün, 10:17 |
|
|
|
• "Qadınlara qarşı zorakılığa son qoymaq hər kəsin vəzifəsidir" - Tanınmış hüquq müdafiəçisinin qızının başına İŞ GƏLDİ
Bu gün, 10:14 |
|
|
|
• ABŞ qüvvələri Ermənistana gəlir, İran yenə SUSUR... - DAHA NƏ BAŞ VERMƏLİDİR Kİ?
Bu gün, 10:06 |
|
|
|
• Məhkəmə “Muğanbank”ın keçmiş vəzifəli şəxsi ilə bağlı qərar verdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:01 |
|
|
|
• Seymur Orucovun VƏTƏNDAŞ QƏBULU imitasiyası... - FOTOFAKT
Bu gün, 09:59 |
|
|
|
• Parlamentin İntizam Komissiyasının üzvləri dəyişəcək? - AÇIQLAMA
Bu gün, 09:57 |
|
|
|
• Paşinyandan sərt addım: O ölkə ilə əlaqələri kəsir - “İravunk”
Bu gün, 09:51 |
|
|
|
• Məktəblərə internet çəkilməsi 17,5 milyon manata - BAŞA GƏLƏCƏK
Bu gün, 09:37 |
|
|
|
• Rusiya və İran yaxınlaşması Bakı və Ankara üçün SİQNALDIR... - Məcburuq ki...
Bu gün, 09:33 |
|
|
|
• Bakıda çəkisi 6 kq olan uşaq doğulub
Bu gün, 09:26 |
|
|
|
• SPARK MMC-dən kimlər istintaqa cəlb edilib? - İLGİNC GƏLİŞMƏ
Bu gün, 09:15 |
|
|
|
• Dövlət Duması Rusiya ilə ABŞ arasında birbaşa münaqişə risklərini qiymətləndirib
Bu gün, 09:11 |
|
|
|
• Ölkədən 326 milyon manatı qaçaqmalçılıq yolu çıxartmaqda təqsirləndirilən şəxslərin məhkəməsi davam etdirilib
Bu gün, 09:02 |
|
|
|
• Dövlətə 3 milyon cərimə kəsdirən Abutalıbovun yeri bilindi - YENİ DETALLAR
Bu gün, 09:00 |
|
|
|
• Hər bir saxta kosmetoloqun... plastik cərrahın arxasında hansısa MƏMUR DAYANIR... - İLGİNC...
Bu gün, 08:59 |
|
|
|
• Diplomlu işsizlər... - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Bu gün, 08:56 |
|
|
|
• İrəvan İranın zəifləməsindən istifadə edir, “ova” çıxıb - keçmiş səfirdən ilginc açıqlamalar
Bu gün, 08:49 |
|
|
|
• "İki gündür ki, dənizə getmək üçün gəmi ilə təmin olunmurlar..." - GİLEY
Bu gün, 08:41 |
|
|
|
• "Ödənişli əlavə məzuniyyət almaq hüquqları..." - Ekspert danışır...
Bu gün, 08:28 |
|
|
|
• Lavrovun “qara qutu” eyhamı: Rusiya bunu niyə yaydı? - Görünəni odur ki...
Bu gün, 08:26 |
|
|
|
• Paşinyan sübut etməyə çalışır ki... - AKTUAL
Bu gün, 08:25 |
|
|
|
• FHN-dən növbəti ŞÜBHƏLİ TENDERLƏR... - bir araşdıran olsa...
Bu gün, 08:20 |
|
|
|
• Cəlilabadda SAXTA SƏNƏD qalmaqalı - Başçının adı hallanır...
Bu gün, 08:18 |
|
|
|
• "Ermənistan Cənubi Qafqaza daxil olmaq üçün plastarm rolunu oynayır" - Qulamhüseyn Əlibəyli
Bu gün, 08:15 |
|
|
|
• Arxitektura Komitəsinin nə marağı var ki... - İDDİA
Bu gün, 08:08 |
|
|
|
• `Azercell` xaricdə də müştəriyə problem yaradır - "E-sim yükləyin canınız dinc olsun..."
Bu gün, 08:05 |
|
|
|
• Sərhədlərimizə qədər yaxınlaşan Vaşinqton... - KİM ÜÇÜN TƏHLÜKƏDİR?
Bu gün, 08:00 |
|
|
|
• Bu gün hərbi cinayətlərdə ittiham olunan Ruben Vardanyan, Araik Arutyunyan və digərlərinin məhkəməsi başlayır
Bu gün, 07:15 |
|
|
|
• "Mən idman sahəsində baş verən haqsızlıqları, özbaşınalıqları tənqid edirəm" - QALMAQAL
Bu gün, 07:11 |
|
|
|
• ABŞ-dan Qarabağla bağlı xoşagəlməz addım – Ermənilər geri qaytarılır?
Bu gün, 06:40 |
|
|
|
• İki orqanı olmayan uşağın əlillik pensiyası kəsildi... - Nazirlik isə deyir ki...
Bu gün, 06:38 |
|
|
|
• Ukrayna niyə çağırış yaşını aşağı salmaq istəmir? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 06:29 |
|
|
|
• Aleksanyandan Vardanyanla bağlı sensasiya - "Bakıya elə faktlar verəcəm ki…”
Bu gün, 06:26 |
|
|
|
• Lixtenşteyn və San Marino vətəndaşlarına həsəd apara bilərik - MALƏSƏF...
Bu gün, 00:08 |
|
|
|
|