Moskvanın yeni hədəfi: iki ölkə mövqeyini dəyişdi
20-02-2025, 17:40
Fevralın 18-də Səudiyyə Ərəbistanında ABŞ və Rusiya nümayəndələri arasında keçirilən görüş Qərb siyasi dairələrində narahatlıqla qarşılanıb.
Vaşinqtonun Kiyevlə danışıq aparmadan müharibəni bitirmək üçün Moskva ilə qarşılıqlı şərtlər müəyyənləşdirəcəyi və razılıq əldə edəcəyi deyilir. Bəzi iddialara görə, ABŞ Rusiya ilə ortaq məxrəcə gəldikdən sonra Ukraynanı öz maraqlarına uyğun şəkildə sülh müqaviləsini imzalamağa məcbur edə bilər. ABŞ Prezidenti Donald Tramp və yeni hökumət nümayəndəsi İlon Maskın Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin ünvanına səsləndirdiyi sərt fikirlər bu baxımdan diqqət çəkir.
Ağ Ev və Kremlin arasında Kiyevsiz sülh danışıqları gedir? Bunun Ukrayna üçün nəticəsi necə olacaq?
Globalinfo.az-a danışan politoloq Rüstəm Tağızadə deyib ki, Rusiya Qərbin hansısa formada ərazi güzəştlərini (məsələn, Krım və Donbas) qəbul etməyə hazır olub-olmadığını sınayır:
“Səudiyyə Ərəbistanında keçirilən görüş Kiyev hökumətinin uzun müddətdir davam etdirdiyi “Ukraynasız Ukrayna haqqında heç nə” siyasətini pozaraq, bu mövzuda Qərbdə fikir ayrılıqlarının güclənməsi ilə bağlı narahatlığı artırır.
Müzakirələrin Ukraynasız başlanması, danışıqlar çərçivəsini bir növ öz xeyrinə formalaşdırmaq cəhdi ola bilər. Müharibənin artıq üçüncü ili tamamlanır, Rusiya əldə etdiyi nailiyyətləri möhkəmləndirmək, Ukraynaya uzunmənzilli raketlərin tədarükünün qarşısını almaq, Qərbin gələcək hərbi eskalasiyasından qaçmaqla status-kvonu saxlamaq istəyir.
Moskva Vaşinqtonla birbaşa əlaqə quraraq, NATO və Avropa İttifaqı daxilində, xüsusən də Kiyevin amerikalı və avropalı müttəfiqləri arasında diplomatik fikir ayrılıqları yaratmağı hədəfləyə bilər. Bəzi ölkələr (Fransa kimi) müstəqil Avropa müdafiə strategiyaları üçün daha çox çağırış edir”.
Ekspertin sözlərinə görə, ABŞ-ın Ukraynaya daxili dəstəyi 2024-cü il prezident seçkiləri ərəfəsində azaldığından, Rusiya münaqişənin danışıqlar yolu həlli variantını sınaya bilər:
“Hazırda Vaşinqton diqqətini daha çox Çin və Hind-Sakit Okean hövzəsinə yönəldib. ABŞ sadəcə Ukraynada qeyri-müəyyən hərbi bataqlığın qarşısını almaq istəyir, eyni zamanda Kiyevin canlı qalmasını da təmin etməyə çalışır. Paralel olaraq isə Ağ Ev İrana da diqqət yönəltməyi hədəfləyir.
Əgər Ukraynanın müdafiəsi sursat çatışmazlığı və Qərbin yardımının azalması səbəbindən zəifləməyə başlayarsa, ABŞ dərhal olmasa belə, gələcək atəşkəs üçün zəmin yaratmağa cəhd edə bilər.
Ər-Riyadda baş tutan görüşdə xüsusilə Avropa liderləri kənarda qaldılar və bu, həm Ukraynanı, həm də Avropanı marginallaşdıran ABŞ-Rusiya arxa kanalı ilə bağlı narahatlıqlarını artırdı.
Fransa, Almaniya və Polşanın müharibə ilə bağlı fərqli mövqeləri var. Şərqi Avropa dövlətləri (Polşa, Baltikyanı ölkələr) Rusiyanın barışmaz məğlubiyyətini istəyir, Paris və Berlin isə diplomatik variantlara daha açıqdırlar. Əgər ABŞ güclü Avropa konsensusu əldə etmədən danışıqlara doğru irəliləsə, bu, NATO daxilində Ukrayna məsələsinə vahid yanaşmanı poza bilər”.
Geri qayıt