Kəşmir məsələsi NƏ YERDƏDİR... - AKTUAL
Tarix: 7-05-2025, 15:25 | Çap et
Azərbaycanın da yaxından izlədiyi Hindistan-Pakistan toqquşmasında təməl problem Kəşmir münaqişəsi, motiv isə terror aktı olsa da, hadisələrin eskalasiya həddinə çatmasını və məhz indi baş verməsini iki amil üzərindən dəyərləndirmək olar.
Birincisi, baş nazir Narendra Modinin daxili siyasətdəki şərtlərdən qaynaqlanan Kəşmir planıdır;
Kəşmir məsələsinə sərt yanaşması ilə seçilən Modi Pakistana qarşı təcrid xəttini izləyir. Bu, onun daxili siyasətdə reytinqini daim diri saxlayan proqramlarından biridir. Lakin ötən il Hindistanda keçirilən seçkilərdə Narendra Modi yenidən baş nazir seçilsə də, parlament çoxluğunu əldə edə bilmədiyi üçün koalisiyaya getmək məcburiyyətində qaldı. Bunun səbəbləri arasında 2019-cu ildə Hindistan Kəşmirində baş verən terror aktından sonra yaşanan qarşıdurmada Modinin “yumşaq cavab” verməsi də qeyd olunur. Modi bu dəfə eyni “səhvi” təkrarlamaq istəmədiyi üçün “müəyyən qələbə” əldə etmək məqsədilə Pakistana hücum əmrini verdi. Bu, həm də ona daxili mövqelərini “təhlükəsizlik və xarici düşmən” ətrafında gücləndirmək üçün lazımdır.
2019-cu il və 2025-ci il qarşıdurması arasındakı eynilik təkcə Hindistan Kəşmirində terror aktının baş verməsi yox, ABŞ-da Trampın da hakimiyyətdə olmasıdır. Bu, baş verənlərdə ən önəmli məqam kimi qiymətləndirilə bilər. Tramp ilk və ikinci hakimiyyəti dövründə prioritet olaraq gördüyü Çinlə mübarizədə Hindistanla əməkdaşlığa, Pekinin müttəfiqi kimi qəbul etdiyi Pakistanla məsafəli siyasətə üstünlük verir.
(Burada tarixi məqam da nəzərə alınmalıdır: Britaniya Hindistanının parçalanması ilə dövlət quran Pakistanın ingilislərlə daha sıx münasibətdədir; Hindistan bu tarixi “mirasa” görə sevmədikləri Britaniya qarşısında Birləşmiş Ştatlarla əməkdaşlığa önəm verir).
Modi Trampın hakimiyyətdə olmasını 2019-cu ildəki “səhvini” düzəltmək, Pakistan üzərində üstünlük qazanmaqla həm daxildəki, həm də Kəşmirdəki mövqelərini gücləndirmək üçün fürsət olaraq görür.
İkincisi, Hindistanın Pakistana hücumunda ABŞ-ın maraqlarıdır;
Əslində məsələnin geosiyasi hədəfləri fonunda Pakistana hücumun Modi planından daha çox, Dehli-Vaşinqton ssenarisi olduğu görünür, sadəcə, bu ssenaridə hər iki tərəfin – Modi və Trampın öz maraqları da var.
ABŞ üçün Hindistan-Pakistan toqquşması Çinlə mübarizə fonunda birdən çox hədəf baxımından önəmlidir.
1. Çini Avrasiyada Birləşmiş Ştatlara əsas rəqibə çevirən “Bir kəmər, bir yol” layihəsinə maneələr yaratmaq: bu layihənin iştirakçılarından olan Pakistanın Hindistanla toqquşması nəqliyyat dəhlizləri üzərində, eləcə də Çin sərhədlərində eskalasiyanın yaranması ilə nəticələnəcək;
2. Eskalasiya genişlənəcəyi təqdirdə Çinin müttəfiqi Pakistan tərəfindən münaqişəyə cəlb olunması riskləri yaranır ki, bu, Pekinin iqtisadi planlarına görə “sıfır qarşıdurma” strategiyasına zərər vuracaq;
3. Pakistan-Hindistan toqquşması hər iki ölkənin yer aldığı Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı və BRİKS (Pakistan üzvülük üçün müraciət edib) kimi Çin vektorlu ittifaqlara – ümumilikdə Qlobal Cənuba mənfi perspektivlər vəd edir;
4. Bu qarşıdurma Hindistanı ABŞ-la yeni silah anlaşmalarına sövq edəcək: aprel ayında bu ölkəyə səfər edən vitse-prezident Vens Dehliyə Vaşinqton daha çox F-35 təyyarəsi və hərbi texnika almağı təklif etmişdi;
5. Vaşinqton Ukrayna məsələsində yekun razılığın olmaması və prosesin uzandığı vaxt Çinə qarşı gecikdirmək istəmədiyi addımlarda taktikadan da istifadə edir.
Kəşmirdə baş verən terror aktını araşdırmadan dərhal Pakistanı ittiham edən və prosesi müharibə həddinə çatdıran Hindistanın, eləcə də qarşıdurmada digər maraqlı tərəflərin hədəfləri belə görünür. Hərçənd, hər iki ölkənin nüvə dövləti olması proseslərin nəzarətdən çıxacağı ehtimalını zəiflədir. Hücum əmrini verən Modiyə “kiçik qələbə” lazım idi, döyüşlərlə bağlı ilkin məlumatlar buna hələki nail ola bimədiyi yönündədir. Eskalasiyanın yaşanması və bunun gözlənilən siyasi nəticələri baxımından ABŞ-ın istədiyini əldə etdiyini/edəcəyini demək mümkündür.
Asif Nərimanlı - "DİA-AZ"
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Şiraz Ermənistan şəhəri ilə “qardaşlaşacaq”
Bu gün, 16:35 |
|
|
|
| • "Vasif Məhərrəmlinin yaşayışı məndən əskik deyil"
Bu gün, 16:22 |
|
|
|
| • Naxçıvanda 13 milyona sağlamlıq mərkəzi tikiləcək - TENDER KEÇİRİLİR
Bu gün, 16:17 |
|
|
|
| • Nazirlik “Xarıbülbül” Festivalının keçirilməsi üçün bu şirkətə 1,9 milyon manat verəcək - DETALLAR
Bu gün, 15:32 |
|
|
|
| • Saleh Məmmədov rəisi işdən çıxarıb yerinə oğlunu təyin etdi - ƏMR
Bu gün, 15:30 |
|
|
|
| • PKK bu gün özünü ləğv etdiyini elan edə bilər - “Middle East Eye”
Bu gün, 15:20 |
|
|
|
| • “Deyirdilər ki, Yaşar Firəngizlə oynadı, onu qucaqladı, qısqanmırdım...”
Bu gün, 15:02 |
|
|
|
| • Rusiya niyə qələbəni özününküləşdirir? - 80 illik yubileylə bağlı düşüncələr
Bu gün, 14:10 |
|
|
|
| • Ümidlər ƏDV-yə idi, o da azaldı… - AKTUAL
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
| • Zatulinin boş “hədəsi”: Bu dəfə Ramil Səfərovu xatırladıb - “NEWS.am”
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • Azərbaycanda müalicə mərkəzi yenidən təşkil olunur - MMC-YƏ ÇEVRİLİR
Bu gün, 13:58 |
|
|
|
| • Tofiq İsmayılovun oğlunun istintaqı başa çatdı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:03 |
|
|
|
| • “Əliyev parada ona görə getmədi ki...” – Zatulin yenə “qəzəblənib”
Bu gün, 12:58 |
|
|
|
| • "Həmin çəkilişə görə nişanım qayıtdı"
Bu gün, 12:54 |
|
|
|
| • Qələbə yürüşünün iştirakçıları saxlanıldı
Bu gün, 12:52 |
|
|
|
| • Dəli, yoxsa dahi? - SUAL BUDUR... BU!
Bu gün, 12:48 |
|
|
|
| • Taksi lüks xidmətdir, ondan yalnız imkanlı insanlar istifadə etməlidir -İqtisadçıdan ilginc açıqlama
Bu gün, 12:44 |
|
|
|
| • Hindistanla Pakistan arasında nüvə müharibəsi olacaq? - Astroloqdan ŞOK PROQNOZ
Bu gün, 12:37 |
|
|
|
| • Sərkisyandan Şuşa ilə bağlı təxribatçı suala təpki: - EHTİYATLI OLUN!
Bu gün, 12:35 |
|
|
|
| • Nadir Qafarzadə toyda aşıqla əlbəyaxa olub - İDDİA
Bu gün, 12:31 |
|
|
|
| • Ramiz Mehdiyevin qızı "Baku Oksford Məktəbi" ilə bağlı davadan GERİ DURMUR - Ali Məhkəməyə üz tutub
Bu gün, 12:24 |
|
|
|
| • İlham Əliyevi haqlı edən DAHA İKİ MÜHÜM SƏBƏB... - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:22 |
|
|
|
| • "60 yaşın heç bir ağırlığı, məsuliyyəti yoxdur"
Bu gün, 12:15 |
|
|
|
| • Kobaxidze Avropa Siyasi Sammitində iştirak edəcək
Bu gün, 12:10 |
|
|
|
| • Piyadalar nə etsin: UÇSUNLARMI? - AYNA-nın PARKİNQ XAOSU...
Bu gün, 12:09 |
|
|
|
| • Azərbaycan hərbçiləri Moskvada Qələbə paradında keçid edib - VİDEO
Bu gün, 12:00 |
|
|
|
| • Zehinlər uğrunda savaş: - Azərbaycan ideoloji hücumlara necə cavab verir
Bu gün, 11:58 |
|
|
|
| • “Ölkədə kino çəkilmirsə bu İncəsənət universitetinin günahıdır ki, yetişdirdiyi tələbələr işsiz qalır?” - ETİRAZ
Bu gün, 11:54 |
|
|
|
| • İlham Əliyevin parad qərarı Bakıdan Moskvaya diplomatik etiraz siqnalıdır - Başqa cür ola da bilməz...
Bu gün, 11:49 |
|
|
|
| • SEPAH yenə hədələyir: - “Vuracağıq”
Bu gün, 11:46 |
|
|
|
| • Strateji tərəfdaşlığın yeni istiqamətləri - İsrafil Kərimovun yazısı
Bu gün, 11:43 |
|
|
|
| • Bakının Qələbə qüruru, İrəvanın xəyanət ağrısı
Bu gün, 11:37 |
|
|
|
| • 20 manatlıq şirkət necə milyonluq tenderin qalibi olur: İcbari Tibbi Sığortanın 3 "dostu" - İcazə verin şübhələnək...
Bu gün, 11:30 |
|
|
|
| • “Ələt Avtobus Təmiri” ASC-nin səhmdarları - TOPLANIR
Bu gün, 11:23 |
|
|
|
| • Tarixin yaddaşında əbədi iz qoyan dahi şəxsiyyət - ANIM
Bu gün, 11:18 |
|
|
|
| • AZAL-ın Bakı-Moskva reysləri bərpa olunub - DİQQƏT
Bu gün, 11:03 |
|
|
|
| • ARDNŞ SOCAR-a dönüşəndən bəri DİLİMİZƏ BASQI VAR... - NHMT sədrindən UYARI
Bu gün, 10:58 |
|
|
|
| • Ermənistanı qorxuya salan Gümrü müqaviləsi
Bu gün, 10:51 |
|
|
|
| • Manatı NƏ GÖZLƏYİR?
Bu gün, 10:45 |
|
|
|
| • SOCAR-da KADR ÇATIŞMAZLIĞI VAR! - Yeni idarə rəisi niyə hansısa MMC-də müavin postunda saxlanılır ki?
Bu gün, 10:34 |
|
|
|
| • Azərbaycanla birbaşa danışıqları daha məhsuldar hesab edirik - Armen Qriqoryan
Bu gün, 10:26 |
|
|
|
| • Bakıda 15 illik uşaq bağçası bağlanır
Bu gün, 10:25 |
|
|
|
| • Ermənistan və Azərbaycan arasında müharibə olmayacaq - Paşinyan BELƏ DEYİR...
Bu gün, 10:14 |
|
|
|
| • Pakistanın İsrailə zərbəsi o qədər güclü olacaq ki... – Arkov
Bu gün, 10:09 |
|
|
|
| • “Sumqayıt Elektrik Dəstləşdirmə” ASC dividendlərin verilməsini - MÜZAKİRƏYƏ ÇIXARIR
Bu gün, 10:04 |
|
|
|
| • Artıq daha cəsarətli çıxışlar etmək lazımdır... - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 09:51 |
|
|
|
| • BU NƏDİ BELƏ: “İnsanlar “TikTok “həkimlər”indən resept alırlar” - Tanınmış həkimdən SƏRT REAKSİYA
Bu gün, 09:47 |
|
|
|
| • SOCAR-da yüksək vəzifəyə TƏYİNAT - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 09:24 |
|
|
|
| • Əmrullayevin ÇÖKDÜRDÜYÜ TƏHSİL SİSTEMİ... - Daha nələr olmalıdır ki...
Bu gün, 09:21 |
|
|
|
| • Sensasion iddia: Azərbaycanda “Suriya ssenarisi” cızılır – DETALLAR
Bu gün, 09:17 |
|
|
|
|
